Biomassa. Je hebt er vast weleens van gehoord, maar wat is het eigenlijk precies? Biomassa is net als wind, water en zon een bron voor duurzame energie. Deze energie wordt ook wel bio-energie genoemd. Dit heeft te maken met de bron. Bio-energie wordt namelijk gewonnen uit biologisch materiaal, zoals hout, gft-afval en mest. Dit klinkt perfect. Maar hoe duurzaam is biomassa eigenlijk echt?
Biomassa: wat is dat?
Biomassa bestaat uit biologisch materiaal. Uit biomassa kun je duurzame energie winnen. Deze bio-energie is duurzaam omdat de bron hernieuwbaar is. Fossiele brandstoffen raken zo langzamerhand op. Biomassa niet. Het groeit als het ware weer aan. Daarnaast is een voordeel van biomassa dat die aangroei kooldioxide uit de lucht haalt. Bomen en planten houden koolstof vast in hun weefsels en ademen zuurstof uit.
De energie die men uit biomassa wint, kun je direct verbranden óf moet eerst vergist of vergast worden tot biobrandstof. Zo'n tweederde van de groene energie in Nederland is afkomstig uit biomassa. Veel meer dan uit zonne- of windenergie. Een belangrijke energiebron dus!
Biomassa: de schaduwkant
Toch heeft biomassa niet alleen maar voordelen. Bio-energie is namelijk niet per sé klimaatneutraal. Soms draagt het zelfs méér bij aan de klimaatverandering dan fossiele brandstoffen. Hoe zit dat?
Uitstoot CO2 door verwerking en transport biomassa
Het verbranden van biomassa is in principe CO2-neutraal. Bij verbranding van biomassa komt CO2 vrij die de plant uit de lucht heeft gehaald om te kunnen groeien. Maar bij de verwerking en het transport wordt wél extra CO2 uitgestoten. Zo importeert Nederland veel hout uit Amerika en Canada. Om dat hout hier te krijgen worden schepen ingezet die varen op fossiele brandstoffen en veel CO2 uitstoten.
Productie biomassa weegt ook mee in het proces
Ook is de manier van productie belangrijk. Als er een compleet bos wordt gekapt en vervolgens kaal wordt achtergelaten, kun je dat niet duurzaam noemen. Daarom zijn duidelijke criteria voor biomassa ontzettend belangrijk.
Hogere voedselprijzen en ontbossing
Biobrandstof wordt vooralsnog vaak gewonnen uit mais, soja en palmolie. Het grootschalige gebruik van landbouwgrond daarvoor was één van de oorzaken voor hogere voedselprijzen en ontbossing in Zuid-Amerika en Indonesië.
Biomassa: de goede kant
Gelukkig zijn er ook vormen van bio-energie die wél voordelig zijn voor het klimaat. Houtpellets voor de verwarming van woningen, biogas en meestoken van hout in kolencentrales zijn bijvoorbeeld wel een duurzame variant van bio-energie.
Biogas voor verwarmen woningen en brandstof auto's
Biogas heeft veel voordelen. Zo kan het worden gebruikt om woningen te verwarmen en als autobrandstof. Biogas is ten opzichte van aardgas veel duurzamer. Vooral als het wordt gewonnen uit mest.
Houtpellets uit klimaatverantwoord beheerde bossen
Houtpellets om woningen te verwarmen zorgen voor minder CO2-uitstoot dan verwarmen met aardgas. Mits het hout uit klimaatverantwoord beheerde bossen wordt gehaald. Dit zijn bossen waar nooit meer bomen worden gekapt dan er aangroeien. Helaas zijn er wereldwijd nog maar weinig van dit soort beheerde bossen.
Meestoken hout in kolencentrales
Het meestoken van hout in kolencentrales is voordelig omdat er dan minder kolen nodig zijn. Nederlandse energiebedrijven importeren biomassa van hout uit verschillende bossen in de wereld. De overheid heeft met deze bedrijven bepaalde afspraken gemaakt over de criteria waaraan het hout voor brandstof moet voldoen.
Hele proces productie biomassa telt mee
Biomassa is dus eigenlijk pas duurzaam als de hele keten milieuvriendelijk is. Oftewel geen nadelige effecten heeft voor het klimaat. Hoe duurzaam de biomassaketen op dit moment is, is lastig te meten. Het gebruik van land, bossen en bodemuitputting moeten meegewogen worden. En hoeveel milieubelasting en energiekosten er bij komen kijken door voorbewerking, restafval en transport. De vraag is dus niet of biomassa duurzaam is, maar welke vormen van bio-energie duurzaam zijn...
