Een badkamerspiegel die ’s morgens de actuele fileberichten toont of ochtendgymnastiek voordoet. Een robot die stemmingen van bewoners herkent en zo nodig voorstelt een bekende te bellen. Een polshorloge dat alarm slaat als de drager ervan op de grond valt. Of een digitale coach die een oogje in het zeil houdt in de keuken en bewoners toespreekt als zij de kraan langdurig laten openstaan.
SmartHomes en mogelijkheden met huisautomatisering
De Slimste Woning van Nederland van Smart Homes laat zien wat er allemaal mogelijk is met huisautomatisering. Corien van Berlo is algemeen directeur van dit nationale kenniscentrum op het gebied van Domotica en Slim Wonen: “Veel mensen vinden het heel logisch dat ze hun auto met een druk op de knop openen en dat de lichten dan ook automatisch aangaan. Maar als het gaat om de grootste aanschaf van ons leven, het eigen huis, zijn we opeens veel minder kritisch. We vinden het heel normaal dat huizen worden opgeleverd met voorzieningen die totaal inflexibel zijn en niet van deze tijd. Maar hoe weet je nu zeker dat een slaapkamer altijd een slaapkamer blijft? Of dat dat ene lichtpunt aan het plafond precies op de juiste plaats zit?”
Drie niveaus tot domotica
“Bij gebouwautomatisering heb je te maken met drie niveaus: niveau 1 is de infrastructuur. In De Slimste Woning van Nederland zijn stopcontacten bijvoorbeeld eenvoudig op een andere plaats op de plint te plaatsen, zonder hak- of breekwerk; al blijft het verplaatsen wel een klus voor de professional. Niveau 2 zijn de toepassingen zelf, zoals een beeldtelefoon bij de voordeur of automatische verlichting. En niveau 3 zijn de bedieningspanelen. Tegenwoordig zijn steeds meer systemen te bedienen met een mobiele telefoon, tablet of afstandsbediening. Maar ik raad mensen óók altijd aan om een paneel aan de muur te bevestigen. Een tijd geleden sprak ik een architect die ‘allergisch’ was voor bedieningspanelen aan de muur. Dat stoorde hem enorm. Zo gezegd, zo gedaan. Dus na een renovatie was alles netjes en met iPads te bedienen. Maar toen werd er ingebroken en namen inbrekers alle tablets mee. Daar zaten de bewoners dan, niets deed het meer.
Bij gebouwautomatisering willen veel mensen gelijk naar niveau 2 toegaan. Want ze hebben wat moois gezien en dat willen ze ook hebben. Punt 1 en 3 slaan ze vaak over. Terwijl ik zeg: kijk eerst eens: wie ben ik, wat vind ik belangrijk en zoek daar dan de toepassingen en panelen bij.”
Slaapkamer wordt verblijfsruimte
“In de slaapkamer van De Slimste Woning van Nederland kun je ’s nachts eenvoudig het toilet vinden. Zodra de bewoner opstaat, schakelt de verlichting op de ‘plasroute’ zich in. En keert de bewoner om een of andere reden niet terug in bed, dan wordt dit gesignaleerd en wordt er hulp ingeschakeld. Verder zijn de gordijnen elektrisch te bedienen. Mocht er in de toekomst ooit zorg aan huis nodig zijn, dan hoeft die zich daarmee in elk geval niet bezig te houden.
Wat we ook zien: de slaapkamer wordt in veel huishoudens steeds meer een echte leefruimte. Met slim weggewerkte snoeren in een meubel is het mogelijk een laptop eenvoudig aan te sluiten, om thuiswerken vanuit bed mogelijk te maken.”
Mantelzorgers kijken mee wie er binnenkomt
“Als er iemand voor de deur staat, kan de bewoner met een camera met spreek/luisterfunctie zien wie er wordt binnengelaten – vanuit elke ruimte in de woning. Ook is het mogelijk om iemand op afstand mee te laten kijken, om extra zekerheid in te bouwen.Veel mensen laten niemand meer binnen als het donker wordt. Dat is jammer, in de winter betekent het dat je een groot deel van de dag geen bezoek kunt ontvangen. Door de toegang van de woning van de juiste verlichting te voorzien, die eventueel automatisch in- en uitschakelt, neemt het gevoel van veiligheid toe.
Wanneer de bewoner zelf vertrekt, kan het huis worden ‘uitgezet’. Dit kan betekenen dat alle apparatuur wordt uitgeschakeld, zodat er geen onnodige kosten worden gemaakt door apparatuur die in de stand-by stand staat. Maar het kan óók betekenen dat de televisie juist wordt áángezet of dat er zo nu en dan een lamp aan- of uitgaat. Om het inbrekersgilde zo op het verkeerde been te zetten.”
Een robot in de woonkamer
“In onze woonkamer kun je op de televisie zien wie er voor de voordeur staat, met een ‘scherm in scherm’-functie. Ook is het mogelijk dat de lampen gaan flikkeren zodra er wordt aangebeld. Zodat hardhorenden ook gewoon bezoek kunnen ontvangen.
Een robot in huis kan in sommige gevallen uitkomst bieden. Zo rijdt hier een robot rond waarmee familieleden op afstand contact kunnen zoeken met de bewoner – via een videoverbinding. De bewoner bepaalt dan of het gesprek al dan niet wordt aangenomen. Een van de familieleden kan worden aangewezen als hoofdbeheerder. Die heeft de mogelijkheid om de videoverbinding sowieso tot stand te brengen, bijvoorbeeld als de bewoner onbereikbaar is. De robot wordt momenteel getest bij dertig huishoudens in Limburg.
Een andere robot is ontworpen voor mensen met beginnende dementie. Zodra hun partner of een andere hulpverlener het huis verlaat, wordt de robot geactiveerd. Door middel van gezichtsherkenning ziet de robot of de bewoner vrolijk is of bedrukt. In dat geval kan hij voorstellen een spelletje te spelen of een bekende te bellen. Als de bewoner lange tijd niet in de keuken is geweest, vraagt de robot of de bewoner misschien wat wil eten of drinken. Zo wordt structuur geboden die voor sommigen erg belangrijk is. Het mooiste compliment gaf een meneer die zijn vrouw door deze robot weer als ‘partner’ ervoer, in plaats van als hulpverlener.
Voor alle robots geldt dat zij zichzelf opladen zodra ze in de buurt van het oplaadpunt komen, Daar heb je dus geen omkijken naar.”
Een meedenkende keuken
“De keuken in onze slimme woning is uitgevoerd met persuasive technology. Op een televisiescherm wordt een gezicht geprojecteerd dat je aankijkt en met je communiceert. Laat je de kraan bijvoorbeeld langdurig aanstaan, dan kijkt het gezicht bedroefd, ten teken dat er iets mis is. In het kader van duurzaamheid is dat natuurlijk een prima uitkomst.”
Rondleiding door De Slimste Woning
“Iedereen wil ouder worden, niemand wil het zijn. Nu de overheid zich steeds meer terugtrekt uit de ouderenzorg en mantelzorgers regelmatig fulltime werken, is het zaak dat senioren het heft in eigen hand nemen. Wij krijgen hier professionals over de vloer zoals installateurs en zorgverleners, maar ook groepen 8 van de basisschool en steeds meer mensen op leeftijd. We ontvangen particuliere bezoekers tegen betaling van 15 euro met een kop thee of koffie en leiden ze in anderhalf uur rond in de wereld van Domotica en Slim Wonen. Alles wat wij hier in huis tonen is ook echt te koop. Het betreft bewezen technologie. Wilt u langskomen? Op onze website vindt u alle bezoekersinformatie.”
