Openbaar gebouw met rolstoeltoegankelijkheidsbord

Na maanden actievoeren en lobbyen kunnen Tweede Kamerlid Otwin van Dijk (PvdA) en de actiegroep Wij staan op! elkaar de hand schudden. De Tweede Kamer heeft ingestemd om het VN-verdrag uit 2006 te ratificeren en per 1 januari 2017 de toegankelijkheid in Nederland te verbeteren. Wat zijn hiervan de gevolgen in de praktijk?

Gelijke kansen in de samenleving start onder andere met goed toegankelijke publieke ruimtes

In het geratificeerde VN-verdrag staat dat alle mensen, ook als ze een beperking hebben, gelijke kansen moeten hebben in de samenleving. Dat kan gaan over arbeidskansen, zelfstandigheid in het dagelijks leven, maar ook bewustwording én toegankelijkheid. De inclusieve samenleving wordt dit ook wel genoemd. Een meerderheid in de Tweede Kamer ondersteunt dit idee nu niet alleen met woorden; men heeft er daadwerkelijk mee ingestemd om het wettelijk te regelen. Niet per 2015, zoals kamerlid Van Dijk eerder voorstelde, maar met kleine stapjes en door middel van een geleidelijke invoering .Sommige kamerleden vrezen anders dat de ondernemers plotseling voor hoge kosten komen te staan. 

Afgesproken is dat de verplichting van toegankelijke openbare gebouwen geldt vanaf 1 januari 2017 - met de aantekening dat van ondernemers wordt verwacht dat zij kleine aanpassingen doorvoeren. 

Schuifdeur openbaar gebouw rolstoeltoegankelijk gemaakt

Volop behoefte in de praktijk

Genoeg praktijkvoorbeelden geven aan dat er voor elke situatie een eenvoudige, niet per se dure oplossing bestaat. De bus nemen, naar het toilet gaan of even pinnen is lang niet voor iedereen vanzelfsprekend, zo blijkt na een rondgang op Twitter:

‏@NgvanderDrift: Bussen van #Arivva van #Utrecht naar #Breda, hebben elektrische lift, maar zijn volgens elke chauffeur altijd stuk #jekomternietin

Joyce de Klein uit Nijmegen: Bij heel veel pinautomaten kan ik bijvoorbeeld niet bij de knoppen komen. In veel landen zijn de zaken beter geregeld dan hier.

Jan Troost: Bij een aangepast toilet zie je dat de deur soms naar binnen opengaat. Dat betekent dat je de deur niet dicht kan maken. Dan is er wel een aangepast toilet, alleen kun je het niet gebruiken.

Door toegankelijkheid als norm te zien in de samenleving, bijvoorbeeld in de bouwbesluiten en nu met de wetgeving per 1 januari 2017, geven overheden al hun burgers gelijke kansen en winnen ondernemers aan goodwill én omzet. Bovendien komen we op deze manier als land een stuk verder. Dat beargumenteert PvdA Tweede Kamerlid Otwin Van Dijk in het programma In Gelderland, zoals u in onderstaande video kunt bekijken.

Concrete oplossingen voor toegankelijkheid

Hoewel de politiek de wetten over toegankelijkheid nog moet opstellen, hebben bedrijven en beheerders een klein jaar om aanpassingen te maken. Grofweg drie situaties vragen daarbij om hun aandacht: de entree, de trap en het toilet.

1. Entree

Een waardige entree begint met zicht en bereik. Voldoende licht, bijvoorbeeld een buitenlamp met bewegingssensor, biedt goed zicht bij het betreden van het pand. Een laaggeplaatste deurbel of slot zijn dan niet alleen binnen handbereik, maar ook goed zichtbaar.

Buitenlamp met infrarood bewegingssensor Steinel DL850 W

Buitenlamp met infrarood bewegingsmelder van Steinel

Willen we een pand betreden, dan komen we vaak een drempel tegen. Officieel is een drempel van 2 cm nog ‘toegankelijk’, omdat een rolstoel of rollator er nog net overheen kan rijden. Maar echt prettig is dit natuurlijk niet, daarom is een drempelvrije entree of een helling nog beter. De helling mag echter niet te steil zijn, anders klapt de rolstoel achterover.

Toegankelijkheid voor buitenshuis EasyLivingProducts

Deur met drempelprofiel

Er zijn ook wensen en eisen te stellen aan de deuren: met een brede deur is het makkelijker manoeuvreren en wordt de entree een stuk toegankelijker. Een deur mag niet te zwaar zijn om open te duwen en moet voorzien zijn van ergonomische handgrepen die laaggeplaatst zijn en waarachter de mouwen niet blijven haken. Is het gebouw vrij toegankelijk voor publiek, dan kunnen elektrische deuren de ideale oplossing zijn.

Achter de deur dient een ruimte vrij te wordne gehouden van 1,50 meter in het vierkant, zodat rolstoelen er gemakkelijk kunnen draaien. 

2. Trap

Groot, klein, steil, tussen verdiepingen of in de hal. In menig Nederlands gebouw is er meer dan één trap te vinden. Bij een hoogteverschil van meer dan 1 meter is een kooilift goed geschikt, want een helling is vaak niet mogelijk. In een kooilift is voldoende ruimte voor zowel rolstoelen als scootmobielen en de bediening is prettig. Gaat het om een trap tussen verdiepingen, dan is een lift of traplift aan te raden. 

Meneer roept om hulp bij de trap

Traplift

Voor mensen die de trap kunnen nemen, is het belangrijk dat er genoeg contrast te zien is en dat het loopoppervlak van een stroeve laag is voorzien. Stevige leuningen en een optrede van 15 cm en aantrede van 30 cm zijn wenselijk. Voor maximale toegankelijkheid is een rechte trap beter dan een gedraaide trap.

3. Toilet

Of de toiletruimte echt toegankelijk is, begint al met de deur: die moet naar buiten opengaan, anders is er geen ruimte om die te sluiten. Een aangepast closet en een onderrijdbare wastafel zijn de minimale aanpassingen in het toilet. De plaatsing daarvan is nooit symmetrisch in het midden, vanwege de vrije ruimte die nodig is om een rolstoel of scooter te draaien. Vergezeld door toiletbeugels is het plaatje compleet. Bij een aangepast toilet of gehandicaptentoilet hangen de afmetingen af van de bezoekers. Een rolstoel is namelijk kleiner dan een scootmobiel. 

Een toilet met aangepast closet, onderrijdbare wastafel en beugels

Gehandicaptentoiletruimte

Automatische verlichting en een minder validen-alarm (MiVa-alarm) maken de inrichting van een gehandicaptentoiletruimte compleet.

Al in 2005 schreef de Gemeente Amsterdam aanbevelingen voor openbare gebouwen uit, inclusief technische instructies. Download de PDF voor meer tips.

ITS-keurmerk voor toegankelijke gebouwen

Is een gebouw volledig toegankelijk, dan kan het gekeurd worden volgens de Integrale Toegankelijkheidsstandaard (ITS) om het ITS-keurmerk te voeren. Hoewel dit niet wettelijk verplicht is, geeft het keurmerk aan dat het bedrijf of de beheerder van het pand de toegankelijkheid heeft gewaarborgd en verantwoordelijkheid heeft genomen tegenover mensen met een beperking.

ITS-keurmerk voor toegankelijke openbare gebouwen

Meer informatie

Wilt u meer informatie ontvangen over de diverse aanpassingen om een pand toegankelijk(er) te maken? Onze specialisten hebben veel ervaring met toegankelijkheid en denken graag met u mee.