Koolmonoxidevergiftiging staat centraal in een nieuwe campagne van Brandweer Nederland en de Brandwondenstichting. Van 1 t/m 15 februari vragen ze met de campagne Stop CO-vergiftiging aandacht voor de gevaren en kenmerken van koolmonoxidevergiftiging.
Ventileer, Controleer en Alarmeer
De drie pijlers die bij de campagne horen zijn: Ventileer, Controleer en Alarmeer. Via filmpjes op social media vertellen slachtoffers wat er met ze is gebeurd. Ook is een online kennistest over het reukloze gas beschikbaar.
Bijna helft ongevallen gebeurt met cv-installatie
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid stelt vast dat 46 procent van de koolmonoxideongevallen gebeurt met een cv-installatie. Het merendeel daarvan is modern en goed onderhouden. Dit wijkt af van het beeld dat vooral oude geisers of slecht onderhouden toestellen te veel koolmonoxide produceren.
Groter probleem dan gedacht
Tot nu toe nam men aan dat jaarlijks ten minste vijf á tien dodelijke slachtoffers vallen door blootstelling aan een verhoogde concentratie koolmonoxide en enkele honderden gewonden. Naar inschatting van de Raad is de omvang van het probleem met koolmonoxide drie tot vijf keer zo groot. De symptomen van koolmonoxide worden echter vaak niet herkend zodat een juiste diagnose uitblijft.
Cv-ketels niet failsafe en foolproof
Bewoners en woningeigenaars zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor een veilige installatie in de woning. Toch moeten zij wel kunnen vertrouwen op de vakmanscahp van de door hen ingehuurde installateur. Bij een veilige aanleg en onderhoud is niet alleen aandacht vereist voor de cv-ketel, maar ook voor de bijbehorende componenten in het betreffende gebouw of de woning. Zo moeten bijvoorbeeld de luchttoevoeren en rookgasafvoerleidingen en uitmondingen passen bij zowel de ketel als het gebouw. Veel installateurs richten zich volgens de Onderzoeksraad alleen op de cv-ketel.
Uit onderzoek blijkt dat de meeste ongevallen met koolmonoxide voorkomen bij nieuwe installaties of door een professionele installateur periodiek onderhouden zijn, voordat het misgaat. Tijdens het onderzoek komt het ontbreken van technische beveiligingen naar voren. Verbrandingsinstallaties zijn niet ‘failsafe’ ontworpen: de installatie slaat niet af noch geeft deze een foutmelding wanneer er teveel koolmonoxide vrij komt. Ook zijn de cv-installaties niet ‘foolproof’: niet bestand tegen verkeerd handelen van bewoners of installateurs. De Onderzoeksraad vindt dat fabrikanten actie moeten ondernemen door installaties zo te ontwerpen dat een verkeerde aanleg, instelling of andere afwijking niet kan leiden tot productie en het vrijkomen van een verhoogde concentratie koolmonoxide.
Onderzoeksraad pleit voor toezicht overheid
Het stelsel van kwaliteitslabels vertoont grote hiaten, volgens de Onderzoeksraad. De verschillende erkenningen, certificering en keurmerken geven te weinig waarborgen voor kennis en kunde van de installateur die aan huis komt. Een bedrijf kan een kwaliteitslabel krijgen als het ten minste één vakbekwame medewerker in dienst heeft. Of enkel lidmaatschap van een branchevereniging is genoeg. Vanuit de branche ontbreekt het aan concreet toezicht op de werkzaamheden bij bewoners en blijven sancties op onveilig werk vaak achterwege.
Het zelfregulerend vermogen in de branche is daarmee onvoldoende om consumenten de benodigde kwaliteit en veiligheid te bieden. Ook het toezicht vanuit de overheid ontbreekt, volgens de Raad. De afgelopen jaren is vooral ingezet op deregulering en het verplaatsen van de verantwoordelijkheid naar de consument en de branche. Volgens de onderzoeksraad is regulering en toezicht vanuit de overheid noodzakelijk, onder meer door het instellen van een wettelijk verplichte en uniforme erkenningsregeling.
Goede koolmonoxidemelder onmisbaar
Koolmonoxide is een onzichtbaar en reukloos gas. De lichamelijke symptomen die ontstaan bij vergiftiging (hoofdpijn, duizeligheid en vermoeidheid) zijn zo vaag, dat er niet altijd een verband wordt gelegd met koolmonoxide. Een alarm van een koolmonoxidemelder is in veel gevallen de eerste en enige waarschuwing die bewoners krijgen bij een te hoge concentratie koolmonoxide. Uit Europees onderzoek naar de werking van de melders blijkt dat 40 procent faalt op één of meerdere testonderdelen, zoals het tijdig afgaan bij een bepaalde concentratie koolmonoxide. De Onderzoeksraad voor Veiligheid vindt dat – naast voldoende ventilatie en correct onderhoud – een goede koolmonoxidemelder consumenten moet behoeden voor koolmonoxidevergiftiging. De Raad beveelt aan dat er wettelijke eisen komen voor betrouwbare en effectieve melders. Daarnaast moeten de testresultaten volledig openbaar worden, zodat consumenten een bewuste keuze kunnen maken bij de aanschaf van een melder.
