Op donderdag 18 januari 2018 heeft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Tweede kamer het Actieplan Toegankelijkheid voor de bouw aangeboden. Het plan vormt de uitwerking van de inclusiviteitsverklaring van de Verenigde Naties uit 2006, die Nederland in 2016 heeft geratificeerd.
Actieplan opgesteld in samenwerking met de markt
Het nieuwe actieplan is tot stand gekomen in samenspraak met mensen met een beperking, hun vertegenwoordigers, opdrachtgevers in de bouw en gebouweigenaren. Uitgangspunt is dat geleidelijk wordt toegewerkt naar het realiseren van een brede toegankelijkheid van woningen en publiek openbare gebouwen. Eerst op basis van vrijwilligheid, maar in een later stadium wordt mogelijk ook gekeken naar het invoeren van regelgeving op dit vlak, mocht de vrijwillige deelname onvoldoende effect hebben.
In het actieplan worden vijf assen benoemd waarlangs toegankelijkheid wordt verbeterd:
Vergroting bewustzijn over toegankelijk bouwen en verbouwen
Er komt vanuit de Rijksoverheid een centrale website op het gebied van toegankelijkheid, met informatie voor iedereen die met dit onderwerp aan de slag gaat. Ook vinden er acties plaats op het gebied van brandveiligheid voor ouderen en mensen met een beperking. En er worden door marktpartijen cursussen en tools ontwikkeld, zoals ‘Design for All’ en voorlichtingsmateriaal met als insteek de toegankelijkheid van gebouwen.
Aandacht in het ontwerp- en bouwproces voor toegankelijkheid
Door al in de ontwerpfase eindgebruikers en ervaringsdeskundigen te betrekken, hoopt de overheid ‘missers’ op het gebied van toegankelijkheid te voorkomen. Dit wordt in eerste instantie op Rijkskantoren gericht, maar de Taskforce Bouwagenda werkt bijvoorbeeld ook aan digitale technieken om gebruikers vooraf zo goed mogelijk mee te nemen naar het eindresultaat.
Kennis- en adviescentrum VacpuntWonen adviseert gemeenten over de gebruikskwaliteit van woningen.
Eenduidige en breed gedragen normen en richtlijnen en het ontsluiten daarvan
Een belangrijk onderdeel van het actieplan vormt de ontwikkeling van een volledige, eenduidige richtlijn om goed toegankelijk te kunnen (ver)bouwen. De richtlijn die in ontwikkeling is wordt op termijn ook digitaal aangeboden en wordt mogelijk onderdeel van NEN-certificering.
Toegankelijkheid van buitenruimten (tuin, balkon) en brandveiligheid krijgt hierbij speciale aandacht. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie werkt aan een nieuw modelreglement voor VVE’s, met aandacht voor de stalling van scootmobielen in de gezamenlijke ruimte.
Voldoende aanbod van geschikte woningen en woonvormen
De beschikbaarheid van voldoende woningen en woonvormen voor ouderen en mensen met een fysieke of psychische beperking, zoals dementie, ligt bij de gemeenten. Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten ontwikkelt naast de Blijverslening momenteel een Verzilverlening.
In de toekomstige Woonagenda van de regering wordt aandacht gegeven aan toegankelijkheid.
Meer aandacht voor toegankelijkheid in opleidingen
In opleidingen is tot nu toe weinig aandacht voor het onderwerp langer zelfstandig thuis wonen. De bij het Actieplan betrokken partijen zullen dit opnemen met de betreffende universiteiten, hogescholen en vakopleidingen.
Eerste reactie Thuiscomfort
‘De bestaande toegankelijkheidseisen uit het Bouwbesluit zullen worden overgenomen in het toekomstige Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)’, zo lezen we in de brief van de minister. Hetzelfde niveau van bruikbaarheidseisen hanteren zoals benoemd in het Bouwbesluit 2012, lijkt ons geen ambitie, maar eerder een status quo.
Tegelijkertijd zijn we blij dat het actieplan er ligt en zien wij veel in een eenduidige informatievoorziening over toegankelijkheid van woningen vanuit de overheid en in de ontwikkeling van een uniforme normering op dit gebied. Immers, ook al is het nu nog niet verplicht je hieraan te houden als woningeigenaar of -ontwikkelaar, de ervaring leert dat er voldoende partijen zijn die klantgericht denken en bouwen, en graag willen voldoen aan een algemeen geldende toegankelijkheidsnorm.
Hoewel het Actieplan wat voorzichtiger is ingestoken dan we misschien met z’n allen hadden gehoopt, zet het toegankelijkheid van woningen en langer zelfstandig thuis wonen wel weer op de agenda. Alleen al om die reden willen we alle betrokkenen van harte feliciteren met dit resultaat. We zien uit naar de uitwerking van het Actieplan en dragen graag ons steentje bij aan het delen van kennis op dit vlak en het aanwijzen en verbinden van toegankelijkheidsspecialisten.
