Ledlicht is sterk in opkomst. Het bekende peertje en standaard tl-balken worden steeds vaker vervangen door duurzame varianten zoals led. Dit is vanuit het oogpunt van duurzaamheid en energieverbruik een prima ontwikkeling. Maar hoe is het gesteld met onze gezondheidsrisico’s?
Veiligheid ledverlichting nader onderzocht
Leds worden toegepast in openbare verlichting, op het werk, thuis, in autolampen en in beeldschermen van de televisie tot en met smartphones en tablets. Ledverlichting is om een aantal redenen voordelig: het biedt een hoger energierendement en een lange levensduur. Maar gezondheidsrisico’s zijn er ook, zo meldt de Belgische Hoge Gezondheidsraad.
Led geeft een sterkere lichtintensiteit dan standaard lampen
Dit heeft vooral gevolgen voor kinderen onder de 8 jaar en voor personen met ziekten aan de ogen of personen die lichtgevoelige geneesmiddelen of schoonheidsmiddelen gebruiken.
Led heeft een groter aandeel blauw licht
Het spectrum van ledlicht wijkt af van natuurlijk licht. Vooral bij zonsopkomst en -ondergang is het aandeel blauw licht in het verlichtingsspectrum groter. Blauw licht is energierijker dan licht met lagere frequenties (rood of geel licht). Dit lijkt positief, maar het kan zorgen voor een wijziging van de biologische klok ten opzichte van de chronologische klok. Met als mogelijk resultaat slaapstoornissen, stemmingsstoornissen en zelfs hart- en vaataandoeningen.
Een effect dat de toename van blauw licht in het ledspectrum kan vergroten, is de afname van geel gekleurde fosforen, door de mogelijke afbraak van fosfor in oudere lampen.
Led heeft een stroboscopisch effect
Nauwelijks zichtbaar, maar voor de hersenen wel degelijk merkbaar is het stroboscopisch effect van led. Dit kan gevolgen hebben voor het welzijn en welbevingen van eraan blootgestelde mensen.
Aanbevelingen veilige ledverlichting
In een rapport van de Belgische Hoge Gezondheidsraad worden enkele aanbevelingen gedaan ten aanzien van de ‘blootstelling van de bevolking aan verlichtingssystemen met led-technologie’. Zo raden de onderzoekers aan:
- Het aandeel van blauw ledlicht zoveel mogelijk te beperken, in schermen, ledlampen en slaapkamerverlichting
- Uitsluitend ledlampen van risico-categorie 0 en 1 op de markt toe te laten (volgens de Europese norm EN 62471)
- Kinderen jonger dan 8 jaar af te raden aan het eind van de dag ledschermen te gebruiken
- Ledlampen te voorzien van een etiket met informatie over het aanbevolen gebruik
- Publieksinformatie te verstrekken over het gebruik van ledverlichting als rechtstreekse en nabije verlichting
- Nader onderzoek te laten verrichten naar de risico’s van ledverlichting voor de ogen en de huid
- Nader onderzoek te laten verrichten naar het stroboscopisch effect van ledlampen en hun effect op de gezondheid
- De verouderingseffecten van fosforen in ledlampen nader te onderzoeken
Steek eens een kaars aan
Al met al kun je stellen dat er risico’s zijn aan het gebruik van ledverlichting, waarnaar nader onderzoek verricht moet worden. Maar de gevolgen zijn – bij normaal gebruik door gezonde mensen – niet zodanig dat we direct al onze tablets en smartphones weg hoeven te doen en alleen nog kaarsen te gebruiken. Al kan dat voor de nodige romantiek in huis natuurlijk wel bevorderlijk zijn…
