Legionellabesmetting ligt op de loer in waterleidingen met stilstaand water met een temperatuur van 25 tot 55 graden Celsius. In kleine aantallen is de bacterie onschadelijk, maar wanneer zij zich vermenigvuldigt, neemt het gevaar toe. Legionellagriep is de lichte variant, waarbij mensen snel opkomende hoofdpijn ervaren, naast spierpijn, koorts, hoesten, kortademigheid, vermoeidheid en mogelijk verwardheid. De zware variant, waarbij ook longontsteking komt kijken, heet de veteranenziekte, genoemd naar een congres voor oorlogsveteranen in de Verenigde Staten waarbij in de jaren ’70 veel bezoekers besmet raakten. 

In ons land is de veteranenziekte vooral bekend van de Westfriese Flora in Bovenkarspel. Een bubbelbadopstelling zorgde hier eind jaren ’90 voor een ongekende legionellabesmetting, die uiteindelijk maar liefst tientallen dodelijke slachtoffers maakte.

Enkele jaren later meldden diverse patiënten in de regio Amsterdam zich met symptomen van de veteranenziekte. Een wekenlange zoektocht leidde uiteindelijk naar de koeltorens van het oude postgebouw vlak bij het Amsterdamse Centraal Station.

Behandeling van legionellagriep en veteranenziekte is mogelijk, maar dan moet de diagnose wel snel gesteld worden en de juiste antibiotica worden voorgeschreven.

Extra goed opletten bij kwetsbare doelgroepen

In een huis dat normaal gebruikt wordt, door gezonde mensen, zal van legionellabesmetting nauwelijks tot geen sprake zijn. Als watergevulde systemen dagelijks of wekelijks doorgespoeld worden, en de bewoners verkeren in een normale lichamelijke conditie, is er geen reden om u over legionella zorgen te maken.

Even extra opletten bij het opnieuw openen van de tuinkraan in de zomer of een buitenbad laten doorspoelen voor u het opnieuw in gebruik neemt en uw veiligheid is gegarandeerd. Anders wordt het als de bewoner een fragiele gezondheid heeft en iedere verdere aantasting van de gezondheid grote gevolgen kan hebben.

Mogelijke bronnen van legionellabesmetting

Waar komt legionella voor? Voorkomende bronnen van besmetting in huis zijn:

• Warmwaterkraan
• Koudwaterkraan
• Buitenkraan
• Douche/badkraan
• Spa-douche
• Luchtbevochtiger
• (Douche)toilet
• Watercooler
• Fontein
• Tuinvijver
• Sprinklerinstallatie
• Vochtige tuinaarde
• Compostbak
• Watergevulde airconditioner
• Plantenspuit die in de zon heeft gestaan
• Hogedrukreiniger
• Slecht onderhouden privé-zwembad

Waar komt legionella in principe  niet voor?

• Stoomoven (wordt te heet bij gebruik)
• Stoomstrijkijzer (idem)
• Koffiezetapparaat (idem)
• Vogelbadje of waterbakje aan de radiator (te klein om een gevaar te vormen)
• Goed onderhouden privé-zwembad (het chloor doodt de bacteriën)
• Gesloten verwarmingssysteem

Bent u op vakantie geweest of hebt u een watergevuld systeem in uw woning al enkele maanden niet gebruikt? Spoel het dan flink door, voor u onder de douche stapt of uw auto wast.

Draag eventueel bij het eerste gebruik een gezichtsmasker als u het zaakje niet vertrouwt.

Temperatuurbegrensde kraan met legionellaspoeling

Sommige kranen zijn uitgerust met een temperatuurbegrenzer. Dit is reuze veilig in die zin dat de gebruiker zich niet snel brandt aan de behuizing. Maar vanuit legionellaoogpunt is er op zo’n begrenzer wel wat aan te merken. Want thermisch spoelen, om de bacteriën uit het systeem te verwijderen, is op die manier niet goed mogelijk. Daarom heeft Ideal Standard bijvoorbeeld een kraan uitgerust met de mogelijkheid deze wél extra heet te laten doorspoelen. Uiteraard alleen wanneer dit gebeurt door een hulpverlener in een gecontroleerde omstandigheid. Op die manier is het legionellagevaar geweken en kunnen patiënten veilig gebruikmaken van de watervoorziening.

Mini-thermostaat van Ideal Standard