Meldt u zich bij de gemeente met een ondersteuningsvraag? In de wet WMO 2015 staat dat gemeenten dan verplicht zijn uw situatie te onderzoeken. In de meeste gevallen vindt dit plaats in de vorm van een gesprek bij u thuis, het zogenaamde ‘keukentafelgesprek’.
Een vertegenwoordiger van de gemeente komt bij u langs
Wat is een keukentafelgesprek?
Volgens een uitspraak van de rechter in december 2014 zijn gemeenten verplicht de situatie van een zorgvrager goed te onderzoeken, voor zij een aanvraag goed- of afkeuren. Om dit te kunnen beoordelen, komt een vertegenwoordiger van de gemeente meestal bij u thuis. Voor deze intake is de term keukentafelgesprek gekozen, omdat het bij de aanvrager thuis plaatsvindt en het idee van laagdrempeligheid biedt.
Aanvragen van een keukentafelgesprek
Per 1 januari 2015 is uw gemeente verantwoordelijk voor zaken als hulp in de huishouding, woningaanpassingen, schuldsanering of uitvoering van de jeugdwet. Ging u in sommige gemeente voorheen nog bij het loket langs, in de nieuwe situatie meldt u zich met een zorgvraag in alle gevallen via de website van uw gemeente. In veel gevallen heeft u uw DigiD nodig om zo’n aanvraag in te vullen. U ontvangt dan een datumvoorstel voor een keukentafelgesprek.
Het kan ook zijn dat u al zorg ontvangt, maar dat uw indicatie afloopt. In dat geval zal de organisatie die al bij u thuiskomt als ‘gemandateerde zorgverlener’ de vraag bij de gemeente neerleggen. In dat geval neemt die organisatie zelf contact op voor het maken van een afspraak voor een keukentafelgesprek.
Hoe verloopt zo’n gesprek?
Bij het keukentafelgesprek (het mag ook in de woonkamer plaatsvinden natuurlijk!) zitten in principe aan tafel:
- Een of meerdere vertegenwoordiger(s) van de gemeente
- De zorgvrager
- Eventueel een mantelzorger
- Eventueel iemand die de belangen van de zorgvrager behartigt, bijvoorbeeld van MEE
Tijdens het keukentafelgesprek wordt geïnventariseerd wat de zorgvraag is en besproken wat u zelf nog kunt, of wat uw netwerk eventueel kan opvangen.
Indien er sprake is van woningaanpassingen, kan er een rondje door de woning gemaakt worden.
Als zorgvrager is het niet verplicht om aanwezig te zijn bij het gesprek, dit is echter wel aan te raden. Indien de zorgvrager een kind is, zal de ouder vaak het woord voeren en is het kind zelf meestal niet aanwezig – ook al omdat de meeste gesprekken onder schooltijd plaatsvinden.
Goede voorbereiding essentieel
Omdat er nogal wat kan afhangen van een keukentafelgesprek, is het verstandig u hierop voor te bereiden. Denk na wat u wilt vragen en welke zorgvraag u bij de gemeente wilt neerleggen. Overleg eventueel vooraf met degene die namens u aanschuift bij het keukentafelgesprek.
Zorg ervoor dat u papieren paraat hebt om uw verhaal te onderbouwen.
Wees eerlijk, als de gemeente ontdekt dat uw verhaal niet strookt met de werkelijkheid, bent u verder van huis. Waak er tegelijkertijd voor dat u de situatie niet mooier voorspiegelt dan deze is. Het is prachtig dat de buren zo nu en dan willen bijspringen, maar dagelijkse zorg verlenen is wel even wat anders. Vraag desnoods bij ze na of zij daartoe bereid zijn, voor u het gesprek ingaat. Zet alle argumenten op een rij waarom u een bepaalde voorziening nodig denkt te hebben.
Onafhankelijke cliëntondersteuning
Een keukentafelgesprek kan de nodige vragen en spanning met zich meebrengen. Om u hierbij te ondersteunen, zijn gemeenten volgens de WMO 2015 verplicht u bij het aanvragen van zo’n gesprek onafhankelijke cliëntondersteuning aan te bieden, en dit ook voor u te vergoeden. De meeste gemeenten werken hiervoor samen met MEE, maar er zijn ook andere aanbieders.
Het voordeel van zo’n cliëntondersteuner is natuurlijk dat deze over veel kennis beschikt en u zich op die manier terzijde weet gestaan door een deskundige die de materie kent en de taal van de gemeente spreekt.
Het is zaak vooraf uw situatie goed door te spreken met de cliëntondersteuner en deze tijdens het gesprek zelf ook aan te vullen, waar nodig.
Overigens staat het u ook vrij om een andere cliëntondersteuner of vertegenwoordiger bij het gesprek te vragen. Dit kan een mantelzorger zijn of een andere deskundige. Eventuele kosten zijn in dat geval voor eigen rekening.
Vervolg: beschikking en verweer
Na het keukentafelgesprek maakt de vertegenwoordiger van de gemeente een gespreksverslag op. Bent u het eens met de inhoud? Teken dan voor akkoord en retourneer dit weer. Bent u het niet eens met de inhoud, omdat dit geen goede weergave is van het gesprek of omdat de inhoud niet overeenkomt met de werkelijkheid? Teken dan alleen voor ‘gezien’.
Op basis van het gespreksverslag vindt een beoordeling van uw situatie plaats. Als er sprake is van maatwerkzorg, ontvangt u een beschikking.
Het kan ook zijn dat uw aanvraag (deels) wordt afgewezen of dat u wordt verwezen naar algemene voorzieningen, zoals een koffieochtend in het buurthuis om eenzaamheid tegen te gaan.
- Bent u het eens met uw beschikking, dan worden de maatregelen door de gemeente in gang gezet.
- Bent u het niet eens met de beschikking, dan kunt u hiertegen in beroep gaan. Let op: dit kan alléén als u een beschikking hebt ontvangen.
Merkt u tijdens het keukentafelgesprek al dat het niet klikt met de vertegenwoordiger van de gemeente? Trek dan aan de bel, het blijft natuurlijk mensenwerk en ook ambtenaren hebben hun dag wel eens niet. In bepaalde gevallen zal het mogelijk zijn om het gesprek dan over te doen, met een andere ambtenaar.
